ปลาหมอคางดำเป็นปลาต่างถิ่นที่เข้ามาแพร่พันธุ์ในแหล่งน้ำของไทยเมื่อหลายปีที่ เริ่มพบการระบาดในประเทศไทยประมาณปี 2554 ผ่านมา ส่งผลกระทบต่อระบบนิเวศและเศรษฐกิจของเกษตรกร ปัจจุบัน (2567) จังหวัดสมุทรสาครเป็นพื้นที่ที่ได้รับผลกระทบมากที่สุด โดยมีการแพร่พันธุ์อย่างรวดเร็วในแหล่งน้ำชายฝั่งและบ่อเลี้ยงปลา
จากการระบาดทำให้เกิดเกิดปัญหาต่อระบบนิเวศ เนื่องจากปลาหมอคางดำเป็นปลาผู้ล่าที่มีนิสัยกินปลาขนาดเล็กและสัตว์น้ำอื่นๆ ซึ่งทำลายประชากรปลาท้องถิ่น ส่งผลกระทบต่อความหลากหลายทางชีวภาพ ปลาหมอคางดำมีพฤติกรรมการกินปลาท้องถิ่นอย่างมาก ทำให้ปลาท้องถิ่นประสบปัญหาในการเจริญเติบโตและการแพร่พันธุ์ ซึ่งส่งผลกระทบต่อความสมดุลของระบบนิเวศ นอกจากนี้ยังสร้างความเสียหายต่อเกษตรกรที่เลี้ยงปลา เนื่องจากปลาหมอคางดำกินอาหารของปลาที่ชนิดอื่น ทำให้การเจริญเติบโตของปลามีประสิทธิภาพลดลง
ความพยายามแก้ปัญหาและวิธีการ
- จังหวัดสมุทรสาคร และจังหวัดอื่นๆ มีการจับปลาหมอคางดำอย่างแพร่หลายและตั้งจุดรับซื้อเพื่อกระตุ้นให้เกษตรกรจับปลามาขายแทนที่จะปล่อยทิ้ง
- กรมประมงกำลังวิจัยและพัฒนาด้านพันธุกรรมเพื่อทำให้ปลาหมอคางดำเป็นหมัน หวังแก้ปัญหาการแพร่พันธุ์อย่างถาวร คาดว่าจะใช้เวลาประมาณ 18 เดือน
- มีการปล่อยปลาผู้ล่า เช่นปลากะพงขาวเพื่อช่วยควบคุมประชากรปลาหมอคางดำในแหล่งน้ำธรรมชาติ
- ปลาหมอคางดำที่จับได้ถูกนำไปแปรรูปเป็นอาหารสัตว์และอาหารเลี้ยงปลากระพง รวมถึงการแปรรูปเป็อาหารอื่นๆ เพื่อเพิ่มมูลค่า เช่น นำไปบดทำเป็นปลาป่น หรือนำไปปรุงอาหาร ซึ่งสามารถรับประทานได้เช่นเดียวกับปลาทั่วไป โดยราคาซื้อขายอยู่ที่ประมาณ 8 บาทต่อกิโลกรัม
ความพยายามในการแก้ปัญหาปลาหมอคางดำคาดว่าจะสามารถควบคุมการระบาดและลดผลกระทบต่อระบบนิเวศและเกษตรกรได้ หากการวิจัยพันธุกรรมสำเร็จ อาจจะช่วยหยุดการแพร่พันธุ์ของปลาหมอคางดำอย่างถาวร ทำให้สามารถควบคุมประชากรปลาหมอคางดำในอนาคตได้อย่างมีประสิทธิภาพ การแปรรูปปลาหมอคางดำให้เป็นผลิตภัณฑ์อาหาร ก็เป็นอีกแนวทางที่ช่วยเพิ่มมูลค่าและลดปัญหาการแพร่พันธุ์ของปลาหมอคางดำได้อย่างยั่งยืน
ภาพโดย PSU Broadcast
แหล่งอ้างอิง
- Sanook.com:
- บทความ: “รู้จัก ‘ปลาหมอคางดำ’ ปลาเอเลี่ยนสปีชีส์ เข้ามารุกรานแหล่งน้ำไทยกว่า 18 ปี”
- แหล่งที่มา: Sanook.com
- Matichon Online:
- บทความ: “ไทม์ไลน์ 13 ปี วงจรระบาด ‘ปลาหมอคางดำ’ เปิดสาเหตุแพร่พันธุ์ไว หวั่นทำลายสัตว์น้ำสูญพันธุ์”
- แหล่งที่มา: Matichon Online
- Amarin TV:
- Nation TV:
- บทความ: “ประมงสมุทรสาคร เปิดปฏิบัติการลงแขกลงคลองล่า ‘ปลาหมอคางดำ’ ป้องระบบนิเวศถูกทำลาย”
- แหล่งที่มา: Nation TV
- MCOT.net:
- บทความ: “กรมประมงเร่งวิจัยพันธุกรรมหมันในปลาหมอคางดำ”
- แหล่งที่มา: MCOT.net
- Line Today:
- บทความ: “ไทม์ไลน์ 13 ปี วงจรระบาด ‘ปลาหมอคางดำ’ เปิดสาเหตุแพร่พันธุ์ไว หวั่นทำลายสัตว์น้ำสูญพันธุ์”
- แหล่งที่มา: Line Today
